Sinds 2019 is er een nieuwe Europese richtlijn die klokkenluiders beter zal beschermen. Omdat deze wet over veel meer zaken gaat dan het inrichten van een meldpunt voor klokkenluiders, wordt de naam van de Wet gewijzigd in Wet bescherming klokkenluiders.
Op 20 december 2022 heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel ter implementatie van de EU-klokkenluidersrichtlijn aangenomen.
Voor nagenoeg alle financiële ondernemingen en Wwft plichtige instellingen
Alle organisaties in Nederland met 50 werknemers of meer moeten volgens de Wet Huis voor klokkenluiders al een intern meldkanaal hebben. Daarnaast dienen financiële ondernemingen en Wwft plichtige organisaties ( zoals notarissen, makelaars, advocaten, belastingadviseurs) met minder dan 50 werknemers, als gevolg van de Richtlijn ook een intern meldkanaal in te richten.
Status en vervolg
Voordat het wetsvoorstel wet wordt en in werking kan treden, moet de Eerste Kamer het wetsvoorstel nog behandelen. Dat gebeurt op dinsdag 17 januari 2023. Naar verwachting zal de wet medio april 2023 in werking gaan treden. Voor werkgevers tot 249 werknemers geldt dat uiterlijk 17 december 2023 de interne meldprocedure aan de eisen van de nieuwe wet dient te voldoen.
De belangrijkste wijzigingen op een rij:
benadelingsverbod
De kring van beschermden wordt uitgebreid. Personen in de omgeving van beschermden zoals partner, familie of directe collega worden ook beschermd tegen iedere vorm van benadeling vanwege de melding. Enkele voorbeelden van benadeling zijn ontslag, demotie, een negatieve beoordeling, pesterijen of uitsluiting. Daarnaast gaat de kring van beschermden verder dan werknemers en ambtenaren. Iedereen die in het kader van zijn of haar werkzaamheden op een misstand of inbreuk op het recht van de Europese Unie stuit, deze op redelijke gronden meldt en naar aanleiding daarvan wordt benadeeld, wordt straks beschermd (denk aan: leveranciers, zzp-ers, sollicitanten, aandeelhouders) Enkele voorbeelden van benadeling zijn het intrekken van een vergunning, beëindiging van het leveren van een overeenkomst voor het leveren van goederen of diensten, of opname op een zwarte lijst.
bewijslast
De bewijslast verschuift naar de werkgever. De werkgever zal dan moeten aantonen dat de benadeling niet in verband staat met de melding.
vrijwaring
Melders worden beschermd tegen gerechtelijke procedures als gevolg van de melding. Zo is het mogelijk dat de melder bepaalde regels schendt zoals schending van geheimhoudingsplicht of auteursrechten of bijvoorbeeld laster. Met de nieuwe wet zijn melders niet aansprakelijk als zij terecht aanname dat het nodig was om die regels te breken om een misstand te onthullen. De bewijslast hiervan ligt bij de benadeelde partij (meestal de werkgever).
direct extern melden wordt mogelijk
Daar waar nu eerst intern (bij de eigen werkgever) gemeld diende te worden, kan dat in de nieuwe wet ook direct extern bij een extern meldkanaal zoals Huis voor klokkenluiders of een andere bevoegde autoriteit. Eerst intern melden blijft wel de voorkeur en zal zoveel mogelijk worden aangemoedigd.
strengere eisen ten aanzien van de meldprocedure
De nieuwe wet verplicht werkgevers ook om in de interne procedure op te nemen voor meldingen over inbreuken op het recht van de Europese Unie, die ook voortaan als misstand worden aangemerkt.
Zo dient een werkgever de melder binnen 7 dagen na de melding te informeren van over de ontvangst van de melding en de melder binnen 3 maanden informeren welke vervolgstappen er zijn of worden genomen.
sanctiemogelijkheden
Daarnaast krijgt het Huis voor klokkenluider sanctiemogelijkheden als de werkgever of organisatie zich niet aan de wet houdt.
instemming OR of meerderheid medewerkers
De ondernemingsraad heeft op grond van artikel 27 WOR het instemmingsrecht bij de vaststelling, de wijziging of de intrekking van een klokkenluidersregeling. Werkgevers die geen verplichting hebben tot het hebben van een ondernemingsraad dienen straks de instemming te hebben van de meerderheid van de werknemers bij het vaststellen van de interne meldprocedure.
Hebt u in de tussentijd vragen over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op.